Arap Ba­ha­rı böl­ge­de­ki bü­tün iliş­ki­le­ri çal­ka­la­dı, ka­rış­tır­dı. Bel­ki de iğ­re­ti du­ran ba­zı iliş­ki­le­ri çöz­dü. Ba­zı­la­rı­nı iyot gi­bi or­ta­da bı­rak­tı. Ez­ber­le­ri boz­du. Söz­ge­li­mi,  İra­n’­ın kol­la­rı me­sa­be­sin­de olan ba­zı Sün­ni ör­güt­ler bu saf­ha­da İra­n’­ı ye­ni­den keş­fet­ti­ler. Di­re­niş ek­se­ni ve­ya oda­ğı ye­ri­ne Şi­i oda­ğı ol­du­ğu­nu geç de ol­sa an­la­dı­lar. Bu­nu en er­ken teş­his eden­le­rin ba­şın­da Ha­mas gel­di. İç içe yan­lış iliş­ki­ler kü­me­si Arap Ba­ha­rı ile bir­lik­te pat­la­mış ve or­ta­lı­ğa sa­çıl­mış­tır.

Söz­ge­li­mi Ha­mas ve İs­la­mi Ci­had gi­bi ör­güt­ler ha­cim­le­ri­nin dı­şı­na çı­ka­rak, ta­şa­rak ve di­re­ni­şin ça­pı­nı baş­ka­la­rı­nın yar­dı­mı­na gö­re ayar­la­ya­rak bü­yük bir yan­lı­şa ar­dın­dan da dar­bo­ğa­za düş­tü­ler.  Hal­bu­ki, bu mü­ca­de­le­yi ken­di çap­la­rın­da yü­rü­te­cek­ler, ken­di yağ­la­rıy­la kav­ru­la­cak­lar bu su­ret­le na­mer­de muh­taç ol­ma­ya­cak­lar­dı. Na­mert ih­ti­yaç du­yul­du­ğun­da ka­çı­nıl­maz ola­rak be­del is­te­ye­cek­tir. Kim olur­sa ol­sun dı­şa­rı­ya ba­ğım­lı ha­le gel­mek­ten özen­le ka­çı­na­cak­lar­dı. Ama bu hu­sus­lar­da te­mel yan­lış­lar ya­pıl­mış­tır. Si­ya­si ve as­ke­ri ola­rak çap bü­yü­tül­müş la­kin bu ör­gü­tü sı­kın­tı­lı ve ba­ğım­lı iliş­ki­le­re gö­tür­müş­tür.  Taş­lar­la baş­la­yan mü­ca­de­le dün­ya­nın dik­ka­ti­ni çek­miş ve onun öte­sin­de dün­ya­yı hay­ran­lık ve gıp­ta­ya sevk et­miş­tir. Ar­dın­dan ge­len bı­çak­la­rın ve da­ha ar­dın­dan ge­len si­lah­la­rın ko­nuş­tu­ğu İkin­ci İn­ti­fa­da ve son­ra­sın­da ise ka­za­nım­lar ol­muş ama net­lik kay­be­dil­miş­tir. Si­lah ge­liş­tir­me nok­ta­sın­da hem ma­li hem de tek­no­lo­jik ola­rak Ha­mas İran ve böl­ge­sel ve­kil­le­ri­ne ba­ğım­lı ha­le gel­miş­tir. Ke­za 2006 se­çim­le­ri­ne ka­tıl­mak da ha­ta idi. Bu hu­sus­ta İs­ma­il He­ni­ye­’nin çok açık olan tab­lo­yu oku­ya­ma­ma­sı­na kar­şı­lık rah­met­li Ab­du­la­ziz Ran­ti­si gi­bi­ler va­kı­aya doğ­ru oku­muş­lar ve ge­nel se­çim­le­re ka­tı­lı­mı tas­vip et­me­miş­ler­di. 

Ge­nel se­çim­ler­den bir yıl son­ra Mu­ham­med Dah­lan dar­be yap­mak is­te­yin­ce Gaz­ze el­le­rin­de kal­mış ve on­ca me­mu­run ve ai­le­nin yü­kü omuz­la­rı­na çök­müş­tü.  On­la­rın ia­şe ve iba­te­siy­le baş ba­şa kal­mış­lar­dı.  Ken­di göl­ge­le­rin­den kor­kan ve ide­olo­jik ve İs­lam­cı yü­zü ne­de­niy­le Ha­ma­s’­a me­sa­fe­li du­ran hat­ta ka­çan zen­gin Kör­fez ül­ke­le­ri  ha­liy­le yar­dım et­mek­ten ka­çın­mış­lar­dı. Bu­na mu­ka­bil me­mur­la­rın maa­şı gi­bi me­se­le­ler­de de Ha­mas ya­ban­cı­la­ra el açar du­ru­ma düş­müş­tür. Bu hu­sus­ta İs­lam dün­ya­sın­da­ki ta­ri­hi ve kim­lik sı­nır­la­rı­nı aş­mak ve Sün­ni dün­ya­yı iğ­fal et­mek is­te­yen İran Ha­ma­s’­ın ih­ti­ya­cı­nı is­tis­mar et­miş ve du­rum Ömer Sey­fet­ti­n’­in Di­yet hi­ka­ye­si­ne ben­ze­miş­tir. Hem İran hem de Ha­mas prag­ma­tik dav­ra­na­rak as­lın­da Kör­fez ül­ke­le­ri­nin yak­la­şı­mı­na ben­zer bir yak­la­şı­mı ser­gi­le­miş ol­du­lar.  Ama Arap Ba­ha­rı iliş­ki­ler­de­ki bu prag­ma­tiz­min tes­ti ol­du ve her­kes ilk tu­tu­mu­na ge­ri dön­dü. So­nuç­ta ide­olo­ji ve kim­lik bas­kın çık­mış­tır. Bu­nun so­nu­cu ola­rak Su­ri­ye me­se­le­sin­den do­la­yı Ha­mas doğ­ru­su­nu ya­pa­rak ta­ri­hi kök­le­ri­ne ge­ri dön­müş ve Sün­ni kam­pı ter­cih et­miş­tir. El­bet­te bu­na mu­ka­bil ma­li dar­bo­ğa­zı bü­yü­müş­tür. İs­la­mi Ci­had ise ba­zı di­ğer Sün­ni kol­lar gi­bi İra­n’­dan kop­ma­dan yo­lu­na de­vam et­miş­tir. Ama olay­la­rın sey­riy­le bir­lik­te mu­az­zam bir bas­kı ile kar­şı­laş­mış­tır. Olay­la­rın ça­pı bü­yün­ce İran-İs­la­mi Ci­had iliş­ki­le­ri de çık­ma­za sap­lan­mış­tır.  

Üsa­me Ham­dan gi­bi Ha­mas söz­cü­le­ri, 2012 yı­lın­da İs­la­mi Ci­ha­d’­ın  açık bir bi­çim­de İran-Hiz­bul­lah ve Esad ek­se­nin­den kop­ma­yı­şı­nı eleş­tir­miş­tir. 2014 Tem­muz sal­dı­rı­la­rın­da ne­re­dey­se İs­la­mi Ci­had, Si­si ek­se­ni­ne de ek­le­ne­cek­ti.  Böy­le­ce Şi­i ek­se­ni ile Si­si ek­se­ni ara­sın­da bir si­ya­si bağ­laç ha­li­ne ge­le­cek­ti.  Ye­me­n’­de Hu­si is­ya­nı pat­lak ver­dik­ten son­ra da Ha­ma­s’­ın tu­tu­mun­dan ders çı­ka­ran İran, İs­la­mi Ci­ha­d’­a Su­ri­ye­’de Esad yan­lı­sı tu­tu­ma Hu­si yan­lı­sı tu­tu­mu da ek­le­me­si­ni is­te­miş­tir. İs­la­mi Ci­had 2014 yı­lı­nın son ay­la­rın­da bu ta­lep kar­şı­sın­da da yel­ken­le­ri­ni in­dir­miş, İs­la­mi Ci­ha­d’­ın Ye­men Tem­sil­ci­si Ah­met Ab­dur­rah­man Be­re­ke, Hu­si Li­de­ri Ab­dul­me­lik Hu­si ile or­tak ka­re­de poz ver­miş­tir.  İran bun­la­rı İs­lam dün­ya­sı­na yö­ne­lik sa­va­şın­da ide­olo­jik meş­ru­iye­ti­ni  is­pat et­mek için kul­la­nı­yor. Di­re­niş ola­rak pa­zar­lı­yor. Ye­men ha­di­se­le­rin­de Sün­ni blo­ğun da­ha yek­pa­re ola­rak dav­ran­ma­sı kar­şı­sın­da İs­la­mi Ci­had da İran ile kri­tik olan iliş­ki­le­ri­ni ma­sa­ya ya­tır­mış ve so­nun­da ta­la­ka ya­ni bo­şan­ma­ya ka­rar ver­miş­tir. La­kin İra­n’­dan bo­şan­mak o ka­dar ko­lay de­ğil­dir. Bü­tün dost­la­rı­na kar­şı ön­le­mi­ni al­mış­tır. Bu­nun üze­ri­ne ör­gü­tü or­ta­dan kar­puz gi­bi ya­ra­rak ve­ya cart di­ye ayı­ra­rak İs­la­mi Ci­had saf­la­rı ara­sın­da hak­ka de­ğil de ken­di­si­ne sa­da­ka­ti­ni sür­dü­ren ke­sim­le­re ‘Sa­bi­run/Sab­re­den­le­r’ adıy­la ye­ni­den ör­güt­le­miş­tir. Bi­zan­s’­ta bi­ter ama İra­n’­da oyun bit­mez!  Böy­le­ce bun­lar hem söz­de ve öz­de İran çiz­gi­si­ni sür­dü­re­cek­ler­dir. Ra­ma­zan Şal­lah, Ha­ma­ney ile gö­rüş­me­sin­den son­ra İra­n’­dan ay­rıl­mış ve fark­lı­lık­la­rı ve ih­ti­laf­la­rı gi­de­re­me­dik­le­ri­ni söy­le­miş­tir. İran Sab­re­den­ler di­ye ye­ni bir ör­güt tü­re­te­rek  as­lın­da İs­la­mi Ci­had ör­gü­tü­nün sa­bır ta­şı­nı çat­lat­mış­tır.  İran kırk sa­tır mı kırk ka­tır mı po­li­ti­ka­sı iz­li­yor.  İran kü­çü­le­rek de ol­sa ba­gaj ye­ni­li­yor. So­nuç iti­ba­rıy­la, ge­ci­ke­rek de ol­sa İs­la­mi Ci­had da Ha­ma­s’­ın çiz­gi­si­ne gel­miş­tir.  Bu­nun işa­ret et­ti­ği ger­çek şu­dur: Üm­met İra­n’­ı terk edi­yor, sırt dö­nü­yor.