Pazartesi günü Erdoğan-Obama telefon görüşmesi yapıldı. Suriye konusu üzerinde Başkan’la ilk telefon görüşmesi olmadığını sanıyorum. Sonra Başbakan, herhalde Amerika’nın isteklerini de ileterek Beşar Esad’la konuştu. Ancak Amerika, Şam büyükelçiliğindeki personelini çekiyor. Olayların hangi yönde gelişeceğinin göstergesidir.
Sayın Erdoğan Şam’daki muhatabına eylemcilere karşı ateş açılmamak, reformlar için zamanlamalı kesin sözler vermek gibi öğütlerde bulunmuş olabilir. Başbakanımız’ın Şam’a gönderdiği olağan dışı temsilcisi ve heyeti, Türkiye’nin planını Başkan’a açıklıyor. Beşar, Batı kültürü almış, demokrasinin anayurdunda okuyup oradan gelmiş, iyi fotoğraf veren, çağdaş bir tip. Oturduğu koltuk ise neredeyse milâddan önceden kalma. Dış dünyadaki tek samimi dostu Erdoğan’ın dediklerini yapmak isterdi.
Ama Baas rejiminin Saddam’dan bile aşırı muhafızları olan cunta, Esad’a itidal ve reform yollarını açmaz. Asla açmayacaktır. En iyi ihtimalle Esad’ı Londra’ya gönderip hayatını kurtarır. Nusayrî cuntasının serbest seçimle iktidarı bırakacağına, sonra en sert biçimde yargılanmaya razı olacağına kimse inanmıyor. Suriye zulüm görmüş, hakkı yenmiş vatandaş nesillerinin ülkesi hâline getirildi.
Binaenaleyh rejim mutlaka yıkılacaktır. Yıkmak için dış müdahale kapıları açılacaktır. Gerçek bir dış müdahale ancak Amerika’nın onayı ile mümkündür. Amerika’nın Irak’tan sonra Suriye’ye girmesi, bırakınız Rusya falanı, Avrupa Birliği’nce de hoş karşılanmayacaktır. Böyle bir ortamda Türkiye, Şam yönetimince kabûl görürse, hızlı ve gerçek reformlar için yardımcı olabilir, hattâ şartlara bağlı kefil olması mümkündür. Irak’ta yaşananların Suriye’de tekrarı Türkiye’nin işine gelmez.
Suudi Arabistan’ın, Suriye’de rejimin halk eylemleri ile değiştirilmesine taraftar bulunmadığı söylendi. Bahreyn’deki gibi, Şam’a da mukavemet öğütlediği anlaşıldı. Suudi Arabistan, Suriye değildir. Tam bir refah devletidir. Orada eylemlerle rejim değişmez. Riyad’ın Arap ülkelerinde pek tasvip görmeyecek bu tutumu, boş bir endişeden ibarettir. Müttefiki Amerika, Suûdîler’i bu konuda aydınlatır.
Her hâl-ü kârda Irak’ta 1. Baas’tan sonra Suriye’deki 2. Baas’ın sonu geldi. Hüner, yumuşak bir geçişin sağlanmasıdır.