Elimizdeki aletlerle artık haritaya değil navigasyona bakıyoruz. Piri Reis'in torunlarına da haritacı değil navigasyoncu diyoruz. 

Check-in uygulamaları, trafiğin karmaşası ve gezintiler arttıkça da navigasyona ihtiyacımızı şiddetlenecektir. Bu bağlamda yeni nesil haritacılara daha fazla ihtiyaç doğacaktır.

İki yıl önce, Google ve Apple arasında harita rekabeti yaşanmış ve Apple harita yazılım ekibinin işine son vermişti. Çünkü gelecekte en büyük rekabet alanlarından biri harita uygulamaları veya navigasyonda yaşanacak.

Türkiye'de bu rekabet Yandex ile Google arasında yaşanıyor. İşin güzelliği, her ikisine de yerli harita yazılımcıları tedarikte bulunuyor. 

Daha önce yazdığım gibi sürücüsüz araç testleri yeterince arttı. Önümüzdeki yıldan itibaren çok sayıda sürücüsüz araç örneğini trafikte görmeye başlayacağız. Aynı şekilde insansız hava taşıtları da yer trafiği ile birlikte hava trafiğinde aktif olacak. Bütün bunlar gelişmiş harita ve navigasyon yazılımlarına ihtiyaç duyacak.

Asıl rekabet alanı ise üç boyutlu haritalar üzerinde olacak. 

Başarsoft, internet ve mobil uygulamalar için harita ve navigasyon yazılımında en yetkin şirketlerin başında geliyor. 

Önümüzdeki yıllarda araç üreticilerinin hem araç güvenliği, hem güvenli iletişim platformu (araç kullanırken telefonla konuşma ve SMS yazma, okuma) için araç içi entegre görüntü sistemlerine telefon yeteneklerini kazandırması yetmeyecek. 

Ayrıca harita ve navigasyon sistemleri de bu bağlantı yeteneğini kullanarak, trafikte, otoparkta, yakıtta, aramada başta olmak üzere yeni yetkinlikler kazandıracak. 

Trafiksiz daha hızlı ulaşım rotalarını kullanmalarını sağlayacak.

Ulaşacağı noktada mevcut otoparkların doluluk oranlarını, fiyatlarını görmelerini, gerekirse rezervasyon yapmalarını sağlayacak.

Yol üzerinde kendi fiyat aralıklarına yakın yakıt istasyonlarını canlı, güncel fiyat bilgileri ile filtreleyebilmesini önerecek. Bütün restoranlar, mağazalar da buna dahil olabilir. 

Yerel arama dediğimiz, bulunduğu yere yakın yeme içme, otomotivle ilgili veya banka vb. gibi yerlerin yanında, içeriklerine göre, mesela istediği filmi gösteren sinemalar gibi sorgulamalar elinize gelecek.

Türkiye'de bu uygulamalar hemen hayata geçebilir ancak bilgi ve fırsatlar otomatik güncellenebilir bir yasal yapıda değil. Google 25 otomotiv şirketi ile halen işbirliği çerçevesini yürütüyor.

Bu alanın gelişmelerinden birini okul ve işyeri servislerinde gördük. Google, Yandex gibi dünya devleri ile çalışan Başarsoft’un son 4 yıldır yol, piyasa gibi bütün şartları dikkate alarak geliştirdiği servis yönetim yazılımı olan Rotaban, işletmelere hem taşımacılık maliyetlerini kontrol edebilmeyi, hem de verilen hizmeti tüm çalışanlara adil bir şekilde sunmayı hedefliyor. 

Başarsoft mühendisleri, Rotaban'ı, personel taşıma hizmeti alan kurumsal firmalar için tasarlanmış, rota hesaplama, optimize etme, görselleştirme ve yönetim sistemi olarak ifade ediyor. Rotaban’ın amacı; kurumlar için personellerin araçlara göre dağılım planlamasını oluşturmak, bu araçların belirlenen kriterler doğrultusunda optimuma en yakın rotalarını, kendine özel altyapısı sayesinde hızlı bir şekilde hesaplamak, görselleştirmek ve servis hizmeti sisteminin sürdürülebilir bir yönetimini sağlamak.

Piri Reis'in torunları şimdilik atalarına liyakatini gösterdiler. Eminim arkası da gelecektir.

4G İHALE SÜRECİ YAKLAŞIRKEN...

İki hafta önce yazmıştım. "4G ihale süreci zorlu geçecek" diye. Konuyla doğrudan ilgili olmasa da Turkcell CEO'su Sürreyya Ciliv'in istifası ile konu daha derinden tartışılmaya başlandı. 

4G ihalesinde tartışmanın odağı, GSM operatörlerinin hangi frekans boyutundan yayın yapacakları üzerinde. Yakında bu tartışmaya televizyon kanallarının da dahil olacağını düşünüyorum. Asıl o zaman 4G ihalesi kamuoyuna mal olacak. Siyasi etkiler de işin içine girince seyreyle sen gümbürtüyü...

4G ile 3G'yi ayıran en önemli nokta, baz istasyonu ile GSM ana istasyonunun arasındaki hattın fiber hatlarla bağlantılı olmasıdır. Mevcut teknoloji ile en düşük maliyetli geniş bant data aktarımı böyle mümkün görünüyor. 

Madem öyle, şimdiye kadar fiber kablo döşemesinde niye yeterince mesafe alınmadı?

Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği, sağlıklı bir 4G hizmeti verilebilmesi için şart olan fiber şebeke kurulumunda Türkiye’nin ne seviyede olduğunu ve neler yapılması gerektiğini açıkladı. Buna göre Türkiye’de bulunan 60 bin civarındaki baz istasyonunun milyonlarca abonenin internet ve ses kullanım yükünü ancak fiber şebeke sayesinde kaldırabileceğine dikkat çekti. 

Son BTK raporuna göre ülkemizdeki fiber şebekelerin toplam uzunluğu 240.000 kilometre olarak verilmiş durumda. 60.000 adet baz istasyonunun bağlanabilmesi için ise bu uzunluğun en az 7-8 kat arttırılması gerekiyor.

Ancak durum hiç de böyle olmadı geçen son 7 yılda. 2008 yılında İstanbul’da 678 kilometre fiber şebeke döşenmişken bu uzunluk 2014 yılında sadece 17 kilometreye düşmüş durumda. 

İlk adımda "Geçiş Hakkı" ve "Tesis Paylaşımı" konusunda adil ve kabul edilebilir bir düzenlemenin yapılması ve ardından en hızlı şekilde altyapının hizmete açılabilecek hale getirilmesi gerekmektedir.

Önümüzdeki iki hafta içinde 4G ihale takvimi açıklanacak. Yani 1,5 milyar euroya çıkması beklenen bu ihalenin önümüzdeki yıla kalmaması için tartışmaları en düşük seviyeye indirecek adil kararlar alınması gerekiyor.

Bilişim pazarımız 27 milyar doları aşacak

Ge­çen gün bi­li­şim sek­tö­rü­nün tem­sil­ci­le­riy­le soh­bet edi­yor­duk. Ko­nu, tv ka­nal­la­rı ge­le­cek­te na­sıl dö­nü­şüm ya­şa­ya­cak­tı. Ma­lum bir za­man­lar film­le­ri VHS ka­set­ler­den vi­de­o oy­na­tı­cı­lar ile iz­li­yor­duk. Şim­di ço­cuk­lar, cep te­le­fon­la­rın­dan sağ­la­dık­la­rı hat­lar ile viz­yon­da­ki film­le­ri te­le­viz­yo­na ak­ta­ra­bi­li­yor­lar. 

Ame­ri­kan Netf­lix ge­li­yor, Yo­utu­be ki­şi­sel tv hiz­me­ti ve­ri­yor ve Di­gi­turk ve D-Smart gi­bi hiz­met­ler sor­gu­la­nır ha­le gel­di. Ma­lum Ti­vi­bu da kı­pır­dan­ma­ya baş­la­dı. Bi­li­şim pa­za­rı­na ye­ni al­ter­na­tif­ler ge­li­yor. 

Bü­tün oto­ri­te­ler, eko­no­mik bü­yü­me ra­kam­la­rı­nı re­vi­ze ede­rek bir ve­ya ya­rım pu­an dü­şür­dü. Bun­da dün­ya­da­ki kur sa­vaş­la­rı ve pet­rol fi­yat­la­rın­da­ki dü­şüş­ler ne­den ola­rak gös­te­ri­li­yor. Or­ta­do­ğu'da­ki sı­cak ger­gin­lik­ler de bü­yü­me ra­kam­la­rı­nın re­vi­ze edil­me­si­ne bir baş­ka ne­den ola­rak sa­yı­la­bi­lir. 

Sa­de­ce bi­li­şim sek­tö­rü olum­lu ola­rak re­vi­ze edi­len bir alan gös­te­ri­li­yor. Tür­ki­ye için de du­rum böy­le gös­te­ri­li­yor. Mic­ro­soft ve IDC'nin sek­tör­le il­gi­li tah­min­le­ri açık­lan­dı. Bu­na gö­re, 2015 yı­lın­da Tür­ki­ye bi­li­şim ve ile­ti­şim pa­zar har­ca­ma­la­rı bü­yü­me­si, tü­ke­ti­ci do­na­nım­ har­ca­ma­la­rın­da­ki ya­vaş­la­ma ne­de­niy­le yüz­de 3.1'e dü­şe­cek.

2015 ge­nel se­çim­le­rin­den son­ra hız­la­na­cak olan ku­rum­sal har­ca­ma­lar, tü­ke­ti­ci har­ca­ma­la­rı­nın da önü­ne ge­çe­cek. Ya­zı­lım ve ser­vis­ler, 2015 yı­lı­nın ikin­ci ya­rı­sın­da ger­çek­leş­me­si bek­le­nen dö­nü­şüm pro­je­le­riy­le bir­lik­te yüz­de 7.1 ve yüz­de 6.4 gi­bi bü­yü­me oran­la­rıy­la en yük­sek per­for­mans gös­te­ren tek­no­lo­ji ka­te­go­ri­le­ri ola­cak. 

Pe­ki, bu­nun için po­zis­yon­la­rı­mı­zı güç­len­di­ri­yor mu­yuz?

IDC'nin muh­te­mel ya­tı­rım­lar ko­nu­sun­da tah­min­le­rin­den bir kaç ta­ne­si­ni bu­ra­ya alı­yo­rum:

 Ma­lum Tür­ki­ye'de yı­lın en bü­yük bek­len­ti­si 4G iha­le­si­dir. Ay­nı şe­kil­de ser­vis sağ­la­yı­cı­lar ta­ra­fın­dan ve­ri mer­ke­zi ala­nın­da ya­tı­rım­lar ger­çek­le­şe­cek.

 Mo­bil uy­gu­la­ma­lar, sos­yal med­ya, bu­lut sis­tem­ler ve big da­ta ya­tı­rım­la­rı ba­şı çe­ke­cek. 

 Akıl­lı cep te­le­fo­nu sa­hip­li­ği do­yu­ma ulaş­tık­ça nes­ne­ler ara­sı ile­ti­şim gi­bi fark­lı ve da­ha üs­tü uy­gu­la­ma ara­yış­la­rı ar­ta­cak. 

 Te­le­kom şir­ket­le­ri baş­la­tı­lan ye­ni pro­je­ler ile "akıl­lı şe­hir" pro­je­le­rin­de ön­de ge­len sağ­la­yı­cı­lar ol­ma­ya de­vam ede­cek. 

 Tür­ki­ye­’de­ki ge­nel bu­lut har­ca­ma­la­rın­da­ki bü­yü­me­nin yüz­de 70'i ço­ku­lus­lu sağ­la­yı­cı­lar ta­ra­fın­dan yön­len­di­ri­li­yor ola­cak.

 Ka­mu ve özel sek­tör­de ar­tan far­kın­da­lık ile ye­ni ne­sil teh­dit ko­ru­ma çö­züm­le­ri­ne olan ta­lep ar­ta­cak.