Araplar ‘tarih tekerrür eder’ anlamInda bir deyim kullanIrlar: Ma eşbeh’el leylü bil bariha. Bu gece ne kadar da düne benziyor.

Akif, bunu öyle ifade eder:
YIllar geçiyor ki ya Muhammed,
Aylar bize hep Muharrem oldu!
Akşam ne güneşli bir geceydi,
Eyvah o da leyli matem oldu!

Bosna-Hersek’te 1 Mart 1992 tarihinde başlayan savaş, 14 AralIk 1995 tarihine kadar yaklaşIk 3.5 yIl kadar sürmüştür. Arap BaharI’nIn en kanlI faslI ve safhasI da Suriye’de yaşanIyor. Libya’ya rahmet okutacak düzeyde. Libya’dan daha şiddetli olduğundan şüphe yok. Libya’da muhaliflerle Kaddafi güçleri arasInda savaş olsa dahi sivil halka yönelik olarak bu kadar ağIr katliamlar yapIlmIyordu. 17 ayda 17 binden fazla insan şu veya bu şekilde öldürülmüş bulunuyor. Bunlar arasInda kadInlar ve çocuklar büyük ve kabarIk bir rakam tutuyor. Muhalif kaynaklar sadece bin kadar kadInIn IrzIna geçirildiğini haber veriyorlar. DolayIsIyla Suriye’de yaşananlar karşIsInda Libya’da olanlar bir gezinti düzeyinde kalIr. Ruslar benzerini Afganistan ve Çeçenistan’da bile yapmakta zorlanmIşlardIr. Ya da sInIrlI kalmIştIr. İnsanlIk dramI açIsIndan Suriye’de olan bitenler ancak Bosna ile mukayese edilebilir ve karşIlaştIrIlabilir. Uzunluk açIsIndan da Arap BaharI’nda Bosna’ya benzeyen tek nokta Suriye’dir.
•
Bosna’da oynanan uluslararasI oyunlar bir şekilde Suriye’de de oynanIyor. Reagan’a atfedilen bir söz var. Siyaset veya uluslararasI siyasetle alakalI. ‘Doğrusu, politikanIn dünyanIn en kIdemli ikinci mesleği olduğunu bilmiyordum’ der. Birincisi, elbette ki fahişeliktir. Her iki katliam bölgesinin aktörlerinden olan Kofi Annan ile SIrp siyasiler ve Çetnikler ile Suriyeli siyasiler ve Şebbihalar tamamen vampirlere ve onun ötesinde fahişelere benziyorlar. Yeni SIrp CumhurbaşkanI Miloseviç’in adamI Tomislav Nikoliç, Srebrenitsa’da soykIrIm yaşanmadIğInI savunurken Suriye’nin Beşşar çetesinin parçasI olan Cihad Makdisi de Suriye’nin Hama kentine bağlI Terimse köyünde çoğu sivil 220 kişinin hunharca katledildiğini yalanlarken hem de pişkince görevlerini ikmal ettiklerini söylemiştir. İran da yine ortalIğI Suriye rejimi lehine yatIştIrmak ve süt liman etmek için Annan’dan çektiği kopya ile neyin görüşmesi yapIlacaksa muhalifler ile rejimi görüşmeler yapmak üzere topraklarIna davet etmiştir. Bosna ile Suriye arasInda tek fark, iki olayda İran’In farklI cephelerde yer almasIdIr. Bu İran tarihinde bir ilktir ve sonrasInda da zaten bölgede mezhep propagandasIna girişmiştir. Baba Esat da İran yolundan giderek bir iki Boşnak’I çağIrmIş ve onlarla fotoğraf çektirerek SIrplara karşI ‘direniş cephesinde’ olduğunu ortaya koymuştur!
•
BatI üç buçuk yIl boyunca ipe un sermiştir. ‘Mesele bizi ilgilendirmez’ demek için olay iç savaş olarak tasvir edilmiştir. Böylece saldIrganla ve mütecavizle kurban aynI kefeye konmuştur. Şimdi Suriye’de de aynI oyun oynanIyor. Bununla birlikte Mustafa Ceriç, 1993 yIlI Ağustos ayInda AltInoluk dergisine yaptIğI değerlendirmede, Bosna’nIn yeni bir Balkan veya bölgesel savaş ile üçüncü dünya savaşIna neden olabileceğini söylemiştir. Böyle bir tehlike düşük seviyede de olsa Suriye cephesinde de varittir. Nitekim Fransa’nIn yeni CumhurbaşkanI Hollande, Suriye meselesinin kIsa vadede halledilememesi halinde bölgesel çapta bir savaşa dönüşebileceğini öngörmektedir. Suriye rejimi de halkIn kurduğu darağacIndan kurtulmak için böyle bir gelişmeye bel bağlamaktadIr. Bosna ve Suriye’de katliamlar bir biçimde BM’nin gözetimi altInda gerçekleştirildi. KatliamlarIn yoğunlaştIğI dönem, Sudan’da milis Cancevit sistemini kuran Mustafa Dabi’nin gözlemcilerin başkanI olduğu dönemdir. Cancevitleri kuran Mustafa Dabi, Suriye’de benzerleri olan ŞebbihayI gözetmeye ya da gerçekte hizmetine gitmiştir. Sudan’In Cancevitleri Suriye’de Şebbiha güçleri olmuştur. MIsIr’da bunlarIn adI BaltacIlardIr. Yemen de ise çoğul kipiyle yine Türkçeden geçme olarak Balatica denmektedir. Annan Srebrenitsa katliamIndan dolayI BM adIna özür dilemişti. BakalIm Suriye’de yaptIklarIyla alakalI ikinci kez özür dileyecek midir? Mustafa Ceriç, Srebrenitsa’yI Auschwitz Toplama KampIna SIrplarI da Nazilere benzetmiştir. Srebrenitsa kurbanlarInI anma etkinliğine onur konuğu olarak davet edilen Haham Arthur Schneier, Mustafa Ceriç’in benzetmesine mukabil Suriye’de yaşananlarIn Bosna’da yapIlanlara benzediğini ifade etmiş ve halka dönük konuşmasInI Arapça Allahu Ekber ifadesiyle bitirmiştir (Bosnian Muslims bury 520 genocide victims in Srebrenica By Aida Cerkez Associated PressAssociated Press Posted: 07/11/2012 09:20:03 AM PDT July 11, 2012 4:20 PM GMTUpdated: 07/11/2012 09:20:04 AM PDT ). Samimiyetini bilemeyiz ama güneş balçIkla sIvanmaz ve Suriye olaylarI da Bosna’da yaşananlarIn tekerrüründen ibarettir.