Uzun yıl­lar cep­he sa­vaş­la­rı­nın ya­şan­dı­ğı yaş­lı dün­ya­da, iki bü­yük dün­ya sa­va­şı­nın ar­dın­dan da­ha fark­lı mü­ca­de­le bi­çim­le­ri­nin ser­gi­len­di­ği gün­le­ri ya­şı­yo­ruz. Si­lah­la­rın gö­mül­dü­ğü ve ka­nın ta­ma­men dur­du­ğu söy­le­ni­le­mez kuş­ku­suz. 

“De­mok­ra­si gö­tü­rü­yo­ru­m” id­di­asıy­la yer­le bir edi­len Ira­k’­ı ve Lib­ya­’yı; te­rör­le mü­ca­de­le adı al­tın­da üç mil­yon­dan faz­la in­sa­nın öl­dü­rül­dü­ğü Af­ga­nis­tan zi­hin­ler­de­ki ye­ri açık ve net. Su­ri­ye­’de ya­pı­lan dev­let kat­li­amı­nı, iş­gal­ci İs­ra­il’­in fark­lı yo­ğun­luk­lar­da ol­mak üze­re, ara­lık­sız sür­dür­dü­ğü kat­li­am­lar dün­ya ka­mu­oyu­nun bil­gi­si dâ­hi­lin­de.

Bu­nun­la bir­lik­te, gü­nü­müz­de, dün­ya ge­ne­li iti­ba­riy­le, ya­şa­nı­lan­lar sa­vaş adıy­la de­ğil “mü­ca­de­le­” ve -eko­no­mi di­liy­le söy­le­ne­cek olur­sa- “re­ka­be­t” kav­ra­mıy­la ta­nım­lan­mak­ta; bu mü­ca­de­le de si­lah­lar­la de­ğil, bil­gi ve tek­no­lo­jiy­le ger­çek­leş­ti­ril­mek­te­dir.

Bir baş­ka mü­ca­de­le yo­lu da­ha söz ko­nu­su ki, bu­nu da “kül­tü­r” kav­ra­mı­nın ta­nım sa­ha­sı­na yer­leş­ti­re­bi­li­riz. 

Türk­çe söz­lük­ler, kül­tü­rü, “top­lum­sal ge­liş­me sü­re­ci için­de oluş­tu­ru­lan ve sa­hip­le­ni­len mad­dî ve ma­ne­vî de­ğer­ler ile bun­la­rın mey­da­na gel­me sü­re­cin­de kul­la­nı­lan araç­la­rın bü­tü­nü­” ve ben­ze­ri ifa­de­ler­le ta­nım­la­mak­ta­dır.

Bu­ra­dan ha­re­ket­le, bir mil­le­te ait kül­tür­den söz et­ti­ği­miz­de, o mil­le­tin yıl­lar­dan be­ri oluş­tu­ra­rak ve sa­hip­le­ne­rek gü­nü­mü­ze ka­dar çe­şit­li araç­lar­la ta­şı­dı­ğı ve böy­le­ce ye­ni ne­sil­le­re ilet­ti­ği mad­dî ve ma­ne­vî de­ğer­ler şek­lin­de de­ğer­len­dir­me yap­mak müm­kün. 

Türk kül­tü­rü, İs­lâm kül­tü­rü ve bu iki ana da­ma­rın pek çok un­sur bağ­la­mın­da bir ara­ya gel­di­ği Türk-İs­lâm kül­tü­rü bi­ze ait ana kav­ram­lar ve ol­gu­lar. 

Di­ğer yan­dan, bir mil­le­te ait kül­tür­den söz eder­ken, din gi­bi te­mel kül­tü­rel öğe­ler­den yo­la çı­ka­rak “ba­tı kül­tü­rü­” kav­ra­mıy­la sem­bo­li­ze edi­len kül­tü­rel ya­pı­yı an­ma­dan geç­mek ol­maz. Ol­maz çün­kü uzun yıl­lar açık sö­mür­ge­ci­lik­le dil­le­ri­ni ve din­le­ri­ni, asi­mi­le et­tik­le­ri ül­ke­le­re en­jek­te eden dev­let­le­rin üye­si ol­du­ğu ba­tı kül­tü­rü, gü­nü­müz­de de fark­lı ile­ti­şim araç ve yön­tem­le­riy­le dün­ya­nın eri­şi­le­bi­len tüm top­lu­luk­la­rı­na ta­şın­mak is­ten­mek­te­dir. 

Bu bağ­lam­da ya­rar­la­nı­lan te­mel araç­lar­dan bi­ri gü­nü­mü­zün fe­no­me­ni İn­ter­net ol­sa da, te­le­viz­yo­nun et­ki­si de bü­yük öl­çü­de de­vam et­mek­te­dir. Bun­la­ra ki­tap, der­gi, ga­ze­te gi­bi ba­sı­lı bil­gi ve kül­tür ta­şı­yı­cı­la­rı­nı da ek­le­mek du­ru­mun­da­yız. 

İn­ter­net ve te­le­viz­yo­nun çe­şit­li açı­lar­dan ve olum­suz­luk (gü­ve­ni­lir­lik vs.) nok­ta­sın­da sert bi­çim­ler­de eleş­ti­ril­di­ği­ni akıl­da tu­ta­rak, ka­dîm bil­gi ve kül­tür ta­şı­yı­cı­sı olan ki­tap­la­rı özel­lik­le an­mak­ta ya­rar var. Zi­ra bir ki­ta­bın ya­yın­cı ta­ra­fın­dan ya­yın­lan­ma­sı sü­re­ci dü­şü­nü­le­cek olur­sa, baş­ta gü­ve­ni­lir­lik ol­mak üze­re, te­mel olum­suz­luk­lar­dan uzak ol­du­ğu­nu ko­lay­lık­la söy­le­ye­bi­li­riz.

Özel­lik­le Yü­ce Di­ni­miz İs­lâ­m’­ın il­me, âli­me, oku­ma­ya ve pek ta­bi­i ola­rak, ki­tap­la­ra ver­di­ği de­ğer, Müs­lü­man ol­ma­sa da vic­dan sa­hi­bi olan ehl-i ka­lem ve ehl-i ilim sa­hip­le­ri ta­ra­fın­dan bi­lin­mek­te, ya­zıl­mak­ta ve çe­şit­li or­tam­lar­da dil­len­di­ril­mek­te­dir.

Tür­ki­ye­’nin özel­lik­le için­de bu­lun­du­ğu­muz yüz­yı­lın he­men ba­şın­dan iti­ba­ren is­tik­rar­lı bir çiz­gi­ye ka­vu­şa­rak, her ge­çen gün ge­liş­me ve kal­kın­ma hı­zı­nı ar­tır­dı­ğı, dost­la­rı bir ya­na düş­man­la­rı ta­ra­fın­dan bi­le ka­bul edil­mek­te­dir. An­cak, bü­yü­me­yi sa­de­ce eko­no­mik ve­ri­ler ve is­ta­tis­tik­sel tab­lo­lar kap­sa­mın­da bı­rak­ma­mak ve bu­nu ki­tap­lar, ya­yın­cı­lık ve kü­tüp­ha­ne­ler gi­bi, kül­tür de­nil­di­ğin­de he­men ak­la ge­len ana bi­le­şen­ler ba­zın­da da ser­gi­le­mek, sür­dü­rü­le­bi­lir kal­kın­ma ve “sü­per li­g” dev­le­ti ol­ma­nın te­mel şart­la­rın­dan bi­ri du­ru­mun­da­dır.

Ge­liş­miş tüm eko­no­mi­le­rin ki­tap, der­gi vs. un­sur­lar ba­zın­da­ki ya­yın­cı­lık ça­lış­ma­la­rı ve kü­tüp­ha­ne­ler gi­bi, eği­tim, bi­lim ve kül­tür fa­ali­yet­le­ri­nin “ol­maz­sa ol­ma­z” bi­le­şe­ni olan ku­rum­lar nok­ta­sın­da­ki du­rum­la­rı/ ba­şa­rı­la­rı dil­le­re des­tan du­rum­da­dır. Öy­le ki, baş­ta ka­mu­sal fa­ali­yet­ler ol­mak üze­re, her­han­gi bir ne­den­le bu ül­ke­le­re gi­den­le­rin, gör­dük­le­ri muh­te­şem kü­tüp­ha­ne­ler kar­şı­sın­da hay­ret­le­ri­ni giz­le­ye­me­me­le­ri ve çek­tik­le­ri fo­toğ­raf­la­rı sos­yal med­ya ara­cı­lı­ğıy­la pay­laş­tık­la­rı gö­rü­lü­yor, ha­yıf­la­na ha­yıf­la­na...

Kı­sa­ca özet­le­ne­cek olur­sa, için­den geç­mek­te ol­du­ğu­muz dö­nem­de, kart­la­rın ye­ni­den ka­rıl­ma­ya ve dün­ya­nın ye­ni­den ku­rul­ma­ya baş­lan­dı­ğı­nı gö­rü­yo­ruz. Sü­per lig aday­la­rı dev­let­ler, sa­de­ce eko­no­mik an­lam­da de­ğil, kül­tü­rel an­lam­da da ra­kip­le­riy­le aman­sız bir mü­ca­de­le için­de. 

Tür­ki­ye, fo­toğ­ra­fı bu şe­kil­de oku­mak ve za­ma­nın ru­hu­nu da dik­ka­te ala­rak, kül­tür odak­lı fa­ali­yet­le­re yo­ğun­la­şa­rak bu ya­rış­ta öne geç­me­li ve sü­per lig­de­ki ye­ri­ni ala­bil­me­li­dir.

Son dö­nem­de bu­nun ema­re­le­ri da­ha yo­ğun bir şe­kil­de gö­rül­me­ye baş­lan­dı. Da­ha iyi­ye ulaş­mak ve dev­let­ler sü­per li­gin­de yer al­ma yo­lun­da, ya­za­rak, çi­ze­rek, ko­nu­şa­rak ve ge­rek­ti­ğin­de eleş­ti­re­rek iz­le­me­ye de­vam ede­li­m…