Fatma Tuncer

Fatma Tuncer

Akrabalık bağları

Akrabalık bağları

Uzun yıllar Alanya'da yaşamış yabancı bir bayan, Türkiye'de insanların hiç tanımadıkları kişilere teyze, amca diye hitap etmelerine çok şaşırdığını söylemişti. Toplumumuzda her ne kadar aile ile ilgili ciddi anlamda çözülmeler görülse de, insanlar aile ve yakınlarına köklü bir bağ ile tutunmakta ve bu bağı korumaya çalışmaktadırlar. Zira İslami renkler taşıyan bu gelenek, nesilden nesile aktarılmakta ve toplumda özel bir yere sahip olmaktadır. Bizler büyüklerimizden gördüğümüz şekilde aile büyüklerini arar, büyük anne ve büyük babanın elini öper, ziyaretlerimizi ihmal etmemeye çalışırız. Bunun yanında teyze, amca, dayı, kuzen, yeğen yenge ve bütün aileyi oluşturan zengin bir katman vardır ve katmanda yer alan herkes ailenin bir halkasıdır. İyi günde kötü günde bir araya gelen akrabalar aileyi bir arada tutan bu halkada yerlerini alır ve çocukları da bu kültür üzere yetiştirirler.

Bizim insanımız, tanısın tanımasın olgun yaştaki insanlara amca, teyze, abla, abi diye hitap eder. Bunda dinimizin bizlere bahşettiği saygı ve sevginin önemi büyüktür. Hiç tanımadığımız bir insanın, yaşına ve varlığına saygı gösterir, ona birinci derecede yakınımızın unvanıyla hitap ederek değer verdiğimizi ifade ederiz. Oysa Batı toplumlarında bırakın tanımadığınız insanları birinci derecede yakınlarınızla ilişkileriniz dahi mesafelidir. Çocuk belli bir yaşa geldiğinde aileden uzaklaşır ve tek kişilik bir dünyaya hapsolur. İnsanlar, ben merkezci bir ilişki tarzı ile birbirlerinden kopar ve uzaklaşırlar. Dolayısıyla bu insanların dünyasında sohbet paylaşım saygı ve anlayıştan söz etmeniz zordur. Bu yalnız insanların ülkesinde, iş, para, eğlence ve kopukluk vardır. Kardeşlik, dostluk ve paylaşım yoktur. O yüzden hiç tanımadığınız bir kişiye amca ya da teyze demenize bir anlam veremezler. Akrabalık ilişkileri ile ilgili araştırmalar yapan Morgan, bu tür ilişkileri sınıflayıcı yaklaşım olarak tanımlar. Yani, sosyal ilişkilerde amca, teyze diye hitap ettiğiniz kişilerle duygusal yakınlık içinde olursunuz ve bu aynı zamanda sizin kültürel kodlarınızı barındırır. Morgan'ın ikinci yaklaşımında ise, yatay dikey ilişkilerle kendini gösteren kan bağı, yani birinci derecede yakınlar vardır.

Batı'da teyze amca terimleri birden fazla kişiyi tanımlıyor. Bizim toplumumuzda ise akraba sayısınca terim ve ilişki modellerimiz vardır ve bu yaklaşım nesilden nesile taşınmaktadır.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Fatma Tuncer Arşivi