Ba­zı­la­rı­na gö­re eko­no­mik kriz, biz­de de ağır sey­ret­mek­te. De­mek is­te­dik­le­ri as­lın­da bir te­men­ni, “ne­den yur­du­muz­da da ağır sey­ret­mi­yor?” di­ye dert­len­mek­te­ler. O, ağır gi­de­cek ki hü­kü­met de git­sin. Re­zil bir ben­cil­lik ör­ne­ği. On­la­rı ken­di hal­le­riy­le baş ba­şa bı­ra­kıp bu ta­ra­fa dö­ne­lim. Bu ta­ra­fa bak­tı­ğı­mız­da Baş­ba­kan iyim­ser­lik me­saj­la­rı ve­ri­yor. Sar­sın­tı­yı en az za­yi­at­la at­la­ta­ca­ğız mea­lin­de ko­nuş­mak­ta. İyi de edi­yor. Gü­ven un­su­ru çok mü­him...
Ama is­ter ka­ram­sar, is­ter­se ih­ti­yat­lı ba­kıl­sın so­nuç­ta Tür­ki­ye­’de de kriz var. Kri­zin şid­de­ti, sek­tö­rü­ne, böl­ge­si­ne, şir­ke­ti­ne gö­re de­ğiş­mek­te. Bu­na rağ­men ha­ni bir kı­sım la­ik­çi şaş­kın­la­rın Tay­yip Er­do­ğan de­di di­ye Müs­lü­man­lık­la­rı­nı da unu­ta­rak alay et­tik­le­ri bir ke­li­me var ya o mü­ba­rek ke­li­mey­le ifa­de ede­lim ki ham­dol­sun di­ğer ül­ke­ler gi­bi de­ği­liz. Her şey süt­li­man mı? Ha­yır. Ay­lar­dır ma­aş öde­ye­me­yen yı­ğın­la şir­ket var. Ka­pa­nan şir­ket­ler var, iş­çi çı­kar­tan şir­ket­ler var. İş dün­ya­sın­da her ya­rın bir meç­hul.
Öy­ley­se da­ha kö­tü­ye git­me­mek ve mev­cut hal­den kur­tul­mak için ne yap­ma­lı?
Gö­rü­nen o ki bu mü­ca­de­le 2009’un ta­ma­mı­nı ala­cak gi­bi. Mart ayın­da­ki se­çim de ca­ba­sı. Se­çim­le­rin ol­ma­sı, ye­ri­ne otur­ma­sı vs. se­ne­nin ya­rı­sı­nı ala­cak­tır. Son­ra yaz ge­le­cek...
Ça­re, ta­sar­ruf, yol­suz­luk­la mü­ca­de­le ve çok ça­lış­mak­tır. Çok üret­mek, çok sat­mak ol­maz­sa ol­maz­la­rı­mız... Her şe­yin ba­şı bu 3 un­su­ra bağ­lı.
Şa­hıs, ai­le, şir­ket, ka­mu, dev­let her­kes iğ­ne­den ip­li­ğe her şey­de aza­mi ta­sar­ru­fa git­mek zo­run­da. Bu bir mec­bu­ri­yet. İş­ten de­ğil diş­ten ar­tar, sö­zü her de­vir için­dir. Son çey­rek asır­da bu ce­mi­yet hiç ol­ma­dı­ğı ka­dar müs­rif­leş­ti. Son­ra­dan gör­müş­lük ta­van yap­mış va­zi­yet­te. Borç alıp sa­vur­gan­lık ya­pı­lı­yor. Ayak­lar yor­ga­na gö­re uza­tıl­mı­yor. Cep­ler­de­ki kar­tın asıl adı Borç Kar­tı. Türk­çe­’de es­ki­den “kö­şe dön­me­k” di­ye bir ta­bir yok­tu. O aşa­ğı­lık ta­bir, son çey­rek asır­da di­li­mi­zi kir­le­tir ol­du. Yol­suz­luk, id­di­ala­rı her ta­ra­fı kap­la­mış gi­di­yor. Kö­şe dön­me­nin se­be­bi yol­suz­luk­tur.
Es­ki­den ke­mer sık­ma de­ni­yor­du. Sa­de­ce ke­mer de­ğil, da­ha ne sı­kı­la­cak, kı­sı­la­cak, da­ra­la­cak­sa ya­pıl­ma­lı. Ta­til­ler iş gü­nü­nü ya­ka­la­ya­cak ne­re­dey­se. Lüks, is­raf al­mış ba­şı­nı git­miş. Bir ta­raf­ta ka­sap­tan 3 li­ra­ya ödünç kıy­ma alan fa­kir­ler, bir ta­raf­ta 5 yıl­dız­lı otel­ler­de pa­ra sa­çı­lan so­rum­suz dü­ğün­ler.
2009 se­fer­ber­lik yı­lı­mız­dır.
“Se­fer­ber­li­k” di­yo­ruz ama emi­niz ki şim­di, ke­li­me çok kim­se­ye Çin­ce gi­bi ge­li­yor­dur. Tek de­ğer pa­ra olur­sa böy­le olur iş­te.
Bun­lar doğ­ru.
Fa­kat baş­ka doğ­ru­lar da var:
Ah­la­rı çok olan za­man­la­rı ar­ka­da bı­rak­tık.
Bi­ri­le­ri zul­met­ti.
Dün­ya sey­ret­ti.
Eko­no­mik kriz dün­ya­ya bir ila­hi ce­za gi­bi gel­di.
Ku­ru­nun ya­nın­da yaş da ya­nı­yor.
Çün­kü sey­ret­ti.