San­dık gün­ler me­sa­fe­sin­de. Son koz­lar oy­na­nı­yor. Bu ka­dar tan­ta­na, so­nu­cu ne ka­dar de­ğiş­ti­rir? Te­mel seç­men dav­ra­nış­la­rı­nı kam­pan­ya­la­rın et­ki­le­me­di­ği söy­le­ne­mez, ama bü­yük de­ği­şik­lik­le­re yol aça­ca­ğı­nı san­mak da yan­lış. 

Şu sı­ra­lar va­tan­daş ka­rar ver­me aşa­ma­sın­da de­ğil, ka­ra­rı­nı test et­me saf­ha­sın­da. Ya­ni ik­ti­da­rın ala­ca­ğı oy­la­rın alt sı­nı­rı ile mu­ha­le­fe­tin üst sı­nı­rı tah­min edi­le­bi­li­yor. 

CHP’­den yüz­de otuz bek­le­mek...

MHP’­den yüz­de yir­mi­nin üs­tü­nü um­mak...

HDP’­nin ba­ra­jı aş­ma­sı...

Hal­kın te­ma­yül­le­ri­ni yan­sı­tan an­ket­le­ri li­der­ler ya­kın­dan ta­kip edi­yor. “An­ke­te inan­ma, an­ket­siz kal­ma” de­nil­miş­tir ya... O he­sap. Bu­na kar­şı­lık ka­mu­oyun­da ta­raf­tar kit­le­ler par­ti­le­rin­den da­ha faz­la­sı­nı umu­yor­lar. Bu da şa­şır­tı­cı de­ğil. 

CHP ta­raf­ta­rı­nın gön­lün­de tek ba­şı­na ik­ti­dar de­ğil­se bi­le yüz­de otu­zu geç­mek ya­tı­yor. 

MHP seç­me­ni ikin­ci par­ti ol­ma­yı, ya­ni ana mu­ha­le­fet­li­ği is­ti­yor. HDP ba­ra­jı geç­mek için do­ğu­da seç­me­ni­ne ba­raj ku­ru­yor, ba­tı­da şi­rin­lik ya­pı­yor.

Li­der­ler de bu he­ves ve ar­zu­ya sa­hip seç­me­ni­ni bi­li­yor. Eğer oy­lar­da ar­tış olur­sa, tah­min­le­rin bir­kaç pu­an üs­tü­ne çı­kı­lır­sa, se­çim­de hi­le yok; her şey yo­lun­da. 

Ya dü­şüş olur­sa? 

CHP bir ön­ce­ki se­çi­min al­tı­na dü­şer­se? Ke­za MHP? Bu­nun na­sıl bir ra­hat­sız­lık tev­lid ede­ce­ği tah­min edi­le­bi­lir. Bu yüz­den li­der­ler za­man za­man hi­le ih­ti­ma­li­ni gün­de­me ge­ti­ri­yor­lar. Ya­rın bir­den di­le ge­tir­miş du­ru­ma düş­me­mek için...

Se­çi­me hi­le­yi sa­de­ce ik­ti­dar par­ti­si mi ya­par? 

İk­ti­dar par­ti­si de ol­sa Tür­ki­ye­’de meş­ru bir ni­zam var ve 1950’den be­ri ya­pı­lan se­çim­ler ba­zı ufak te­fek arı­za­lar dı­şın­da hi­le kav­ra­mı ile ifa­de edil­mi­yor. Bu se­çi­min de öy­le ola­ca­ğı­nı söy­le­mek için san­dık ge­le­ne­ği­miz bi­ze yar­dım­cı ola­bi­lir. 

Ya mu­ha­le­fe­tin hi­le­si? 

Ba­ra­jı aş­mak id­di­asıy­la yo­la çı­kan ve meş­ru ze­min­ler­den bes­len­me­di­ği her­kes­çe bi­li­nen par­ti se­çi­me her aşa­ma­da hi­le ka­rış­tı­rı­yor. 

Ev­le­rin zi­li ça­lı­nıp hal­ka han­gi par­ti­ye oy ve­re­cek­le­ri da­ya­tı­lı­yor...

Muh­tar­lar cel­be­di­lip kö­yün­den baş­ka  par­ti­ye oy çı­kar­sa.... de­ni­li­yor. Si­lah­lı un­sur­lar bir teh­dit ola­rak za­man za­man pi­ya­sa ya­pı­yor...

Bü­tün bu ön hi­le­le­re rağ­men mez­kûr par­ti ba­ra­jı aşa­maz­sa...

Bu­nun­la il­gi­li Kan­di­l’­den ge­len me­saj­lar var, par­ti­nin yet­ki­li­le­ri­nin sağ­da sol­da ağız­la­rın­dan ka­çır­dık­la­rı var...

“Biz ba­ra­jı ge­çe­mez­sek hü­kü­met hi­le yap­mış de­mek­tir!”

Şu­nu sa­mi­mi­yet­le açık­la­ya­lım: TBMM’­de mil­le­ti teş­kil eden et­nik un­sur­la­rın, inanç grup­la­rı­nın tem­si­lin­den ra­hat­sız­lık duy­ma­mak ge­re­kir. Bu­nun il­le de et­nik par­ti­ler, mez­hep­çi par­ti­ler eliy­le ol­ma­sı da şart de­ğil. 

Za­ten TBMM ku­ru­lu­şun­dan iti­ba­ren, tek par­ti dö­ne­mi da­hil, bu çe­şit­li­li­ğe sa­hip ol­muş­tur. Et­nik bir par­ti et­nik­çi si­ya­set gü­de­rek de Mec­li­s’­e gi­re­bi­lir, açı­sı­nı ge­niş­le­tip et­nik­li­ği aşa­rak da gi­re­bi­lir. Bu­nu yap­mak için HDP’­nin bir ha­zır­lı­ğı­nın ol­ma­dı­ğı or­ta­da. Ön­ce­si ol­ma­yan bir Tür­ki­ye­li­leş­me söy­le­mi seç­me­ni ne ka­dar sü­rek­le­ye­bi­lir? Ta­bi­i kar­şıt­lık­lar, düş­man­lık­lar he­sa­ba ka­tı­lır­sa, böy­le bir te­ma­yül için­de olan­lar da çı­ka­bi­lir. Bu­nun cid­di öl­çü­de san­dı­ğa yan­sı­ma­sı çok da muh­te­mel gö­rün­mü­yor. Sırf HDP’­nin bas­kı al­tın­da tut­tu­ğu böl­ge­le­rin oy­la­rı­nın ba­ra­jı aş­ma­ya yet­me­ye­ce­ği de gö­rü­le­bi­li­yor. 

Vel­ha­sıl, teh­dit­ler­le kor­ku ya­ya­rak ve­ya hi­le id­di­ala­rı ye­ri­ne “ne­re­de ha­ta yap­tık?” de­mek ve bu tec­rü­be­yi ge­le­cek se­çim­ler­de de­ğer­len­dir­mek en doğ­ru­su. 

Ba­ka­lım bu ol­gun­luk gös­te­ri­le­bi­le­cek mi?